Identiteit

"Y'know what?!", om met mijn vier-en-een-halfjarig nichtje Sofie te spreken. Ik mis de CBC. Radio 1, The Current, met Anna Maria Tremonti: rustig, zakelijk, degelijk - en altijd boeiend. Onderwerpen die langer duren dan 90 seconden. Interview (re-broadcast on Boxing Day) met CBC-verslaggeefster Melissa Fung, die in Afghanistan ontvoerd werd, 28 dagen lang - hetgeen al die 28 dagen door CBC én door alle andere Canadese media stilgehouden is, om collega Fung niet onnodig in gevaar te brengen. Melissa Fung was er zelf door geschokt en diep in haar hart - al zou ze dat nóóit toegeven - gefrustreerd: "Als journalist zou ik het nieuws juist hebben willen brengen!"
Ze was trouwens niet ontvoerd als journalist maar gewoon, vanwege de poen. Het was een familiebedrijfje. De vader van de ontvoerders zat in Pakistan en vertelde zijn zoons wat ze moesten doen. Hij leidde ook de onderhandelingen. Afgaand op Melissa's Chinese uiterlijk, twijfelden de jongens of ze wel een buitenlandse was (en dus "rijk"), of een Hazare. Want Afghanen die tot die stam behoren, hebben naar alle waarschijnlijkheid juist géén geld. Helaas, Melissa was geen Hazare - en de organisatie waarvoor ze werkt heeft in de ogen van Afghanen geld. Onduidelijk os overigens of er inderdaad losgeld is betaald (ik kreeg de indruk van niet), maar hoe dan ook zat ze 28 dagen opgesloten in een grot, met alleen haar dagboek als afleiding en houvast. Klik hier voor een transcript van het hele interview.

Een andere keer viel ik middenin een phone-in discussie: hebben papieren kranten nog een toekomst? Nogal voorspelbaar, zou je denken. Maar óf de bellers waren zorgvuldig geselecteerd, óf het was een gelukkig toeval: ik vond de discussie niet banaal. Één beller was blind en had nog nooit een papieren krant gelezen. Dankzij speciale software kon hij nu alle kranten op het internet laten voorlezen. Voor hem een uitkomst. Een andere beller gaf toe dat hij ooit zijn papieren krant had opgezegd, terwijl hij hem toch miste. Een paar anderen zeiden niet zonder krant te kunnen, al was het maar in het weekend. Bij de ochtendkoffie hoort een krant, zei de één. We lezen de krant samen met de kinderen, zei een ander.
Iedereen vond bladeren in papier makkelijker dan online. En al bladerend kom je nog eens iets tegen, een verrassing. Bovendien - zei de aanwezige deskundige, een professor uit Ottawa - wie zou nou z'n kruiswoordpuzzel online doen? Ja, een krant bij de lezers krijgen is omslachtig, weinig efficiënt als je het vergelijkt met de online 'bezorging'. Maar ja, die kruiswoordpuzzel...
Ook in Canada zij ze er nog niet uit. De grote kranten tobben er net zo hard als die van hun benedenburen. En ex-krantenmagnaat Conrad Black zit in de bak bij diezelfde buren, die net een paar van hun grootste en oudste dagbladen om zeep hebben geholpen. Vergeleken met dit continent gaat het met de kranten in Nederland nog niet eens zo slecht.

Terug naar Boxing Day, waar na het interview met Fung de rebroadcast volgde van een discussie over The Canadian Identity: Nation or Notion? Ook weer Anna Maria Tremonti, met als voornaamste deelnemers Malcolm Gladwell (The Tipping Point, Blink) en Adam Gopnik (Paris to the Moon). Daar tussendoor kwam Yann Martel (The Life of Pi) die vertelde hoe hij in India twee typische "Indiërs" tegenkwam, in hun witte tuniek en witte broek. Ze vroegen Martel waar hij vandaan kwam. "Canada", zei hij. "Oh, wij ook." En, vertelde hij, we voelden ons samen heel erg Canadees. Want Canada is geen land met een officiële cultuur, een strikt gedefinieerde identiteit (dat komt me bekend voor...). "The Canadian identity is a state of mind..."

Iets om over na te denken, toch?

De oorspronkelijke discussie tussen Gladwell en Gopnick was opgenomen op 30 maart 2008, bij de University of Toronto en hosted by McCleans magazine.

Sneeuw en ijs en crisis

Aan deze kant van de "vijver" is de crisis beduidend dichterbij. Elke dag zijn radio, tv en kranten er vol van. Vanochtend, op CBC Radio 1, een vertegenwoordigster van de banken in Ontario: de regering MOET de belastingen voor de banken verlagen, or else... Waarop de anchorwoman nogal scherp zei dat de crisis juist ontstaan is omdat de banken hun werk niet hadden gedaan, dus wat zeuren ze nou? En wat moeten de gewone mensen wel zeggen die het krapper hebben dan andere jaren - en dan zou de (provinciale) regering van HUN geld ook nog de banken een cadeautje moeten geven?

Jaja, zei de bankmevrouw, ze begreep wel dat de regering het momenteel ook moeilijk had (op het eerste verwijt ging ze maar niet in) en ze kon zich wel voorstellen dat het niet METEEN mogelijk was - maar de regering zou dan toch met een PLAN moeten komen, zodat die belasting op termijn in elk geval omlaag zou gaan of - beter nog - helemaal zou verdwijnen. The nerve!

Gisteren, in hetzelfde ochtendnieuwsprogramma, een man van General Motors (vice-president van GM Noord-Amerika?). Na veel aandringen van de anchor - want hij zeurde maar door over hoe positief changes bij GM wel konden zijn, en wat voor geweldige innovaties ze allemaal invoerden - kwam het er uit, zonder blikken of blozen en of het de gewoonste zaak van de wereld was: van de 19.000 werknemers die GM Noord-Amerika momenteel telt, zal de helft voor (eind?) 2010 weg moeten. Bijna 10.000 banen weg! Of het niks is! Again: the bloody nerve!

Ook gisteren, een reportage in de Globe & Mail over Detroit. Foto's van straten die er verlaten bij liggen, waar ik-weet-niet-hoeveel-huizen te koop staan; in Detroit heb ik dat niet gezien (ben niet in die buurten geweest, simpel), maar in Windsor, across the river, ziet het er precies zo uit. Ford-town is run-down en half verlaten - except for the community center, dat extra z'n best doet.

Op de achtergrond in diezelfde foto: de GM-toren, die je overal vandaan ziet. En zoals het mij ook al opviel - want in die toren ben ik wel geweest, je kunt hem niet missen, het is de eerste shopping mall als je uit de tunnel en uit de bus komt - kon ook de verslaggeefster van de Globe & Mail niet nalaten op te merken hoe glimmend en luxueus en duur en posh alles in die toren eruit ziet. En in de showroom in het midden staan de Chevrolets en de Hummers en de Buicks en ander duur spul. Je kunt het niet missen, de hele toren is er als het ware omheen gebouwd. En, schreef de verslaggeefster boos in The Globe & Mail - geen woord van excuus tegenover het publiek over de fouten die ook de autofabrikanten hebben gemaakt, onder andere door maar veel te grote, te dorstige auto's te blijven maken...

En behalve de crisis is ook Kerstmis hier veel meer alomtegenwoordig - ook wel juist in verband met de crisis, maar niet alleen: je wordt wakker met kerstliedjes, gaat slapen met kersliedjes, in winkels is het van je Jingle Bells en je Holly and Ivy dat het een lieve lust is... Een witte kerst wordt het, for sure. Over heel Toronto ligt nu al (weer) een dik pak sneeuw en zelfs hier - waar ze onmiddellijk beginnen met straten en stoepen schoonmaken, met schrobben, krabben en strooien - is het verkeer vertraagd en het openbaar vervoer delayed. Een vliegtuigje van Air Canada is van de runway gelopen op Pearson Airport - geen schade, geen gewonden. Maar toch. Zelfs hier, waar ze zo aan sneeuw en ijs gewend zijn. Het is -5C vanochtend, windchill -11C. Weet nog niet of a run in the park erin zit...

Nog zo druk als een klein baasje

Lambiek 50 jaar journalist

Vijftig jaar in de journalistiek – dat is niet velen gegeven. Op 1 december was het zo ver voor Lambiek Berends. Vijftig jaar geleden, een paar maanden na zijn eindexamen HBS, trad hij als zeventienjarige aan als leerling-journalist bij De Maasbode (nog niet eens De Tijd/De Maasbode) in zijn geboortestad Rotterdam. Later maakte hij de overstap naar de Volkskrant, eerst naar de Rotterdamse redactie en toen, via een correspondentschap in Maastricht, naar Amsterdam. Na negentien jaar hield hij het daar voor gezien en verhuisde – ook om privé-redenen – naar Parijs, waar hij als freelancer werkte en gedenkwaardige columns schreef. Sinds zijn terugkeer in Amsterdam, begin 1985, werkt Lambiek bij Het Parool.
En daar zit hij dus nog altijd, vut en pensioengerechtigde leeftijd ten spijt. Still going strong, en as busy as a flee on a fat woman, om met Dashiell Hammett te spreken, een van zijn favoriete auteurs. Van ‘Amsterdam Onbewolkt’, de reeks luchtfoto’s-met-teksten die hij samen met fotograaf Peter Elenbaas maakt, is net het vierde boek verschenen.
Daarnaast werkt Lambiek op de buitenlandredactie van Het Parool en elke vrijdagavond/nacht voert hij de eindredactie over de krant van zaterdag – en eindredactie betekent bij hem dus écht eindredactie, zoals collega en vriend Albert de Lange nog eens benadrukte. Bij café Leentje – pleisterplaats van de Parolio’s toen ze nog aan de Wibautstraat zaten – werd het jubileum waardig gevierd onder het toeziend oog van hoofdredacteur Barbara van Beukering. Heden en verleden kwamen er samen. Het heden: de Parool-redactie, met natuurlijk een ‘extra editie’ van de krant – en trouwens ook enkele ex-redacteuren – en een prachtige, ondeugende tekening van Joep Bertrams; ‘toepasselijk’, zei deze en gene. Het verleden was er vooral in de vorm van ‘Volksknarren’: zoals Jan van Capel, Willem Beusekamp en fotograaf Wim Ruigrok. En sommigen – Lucy Prijs, Bert Steinmetz, Maurits Schmidt – konden naast een Parool-heden ook op een Volkskrant-verleden bogen. Er werd gespeecht, er werd gedronken, er werd gelachen, er werden héél veel herinneringen opgehaald – aan Parijs, aan krantenpoes Klaasje, aan de misschien toch niet altijd zo goede oude tijd. En het bleef – om ‘Volksknar’ Bram Brakel te citeren – nog lang onrustig in de stad.
(verschijnt in De Journalist nr 21 van 5 december 2008; zie ook www.dejournalist.nl)